Anxhela gaat op bezoek bij oude vrienden uit Albanië, Dea en Ardit, in Rotterdam. Zij woont in Tilburg. De trein is de makkelijkste manier voor haar om naar Rotterdam te reizen. Anxhela stapt in de trein en ziet dat het druk is en dat de zitplaatsen bezet zijn. Nou ja bezet…. Er liggen jassen en tassen op stoelen naast de mensen. “Niemand biedt aan om een plaats vrij te maken. Iedereen is alleen maar bezig met de telefoon, of het lezen van een boek, of kijkt naar buiten.” Anxhela voelt zich ongemakkelijk en onzeker en eigenlijk een beetje buitengesloten. “Waar kan ik zitten?”
Een wat oudere treinreiziger zit breed-uit en kijkt naar buiten. Poeh, eindelijk zit hij in de trein. Dat was haasten. “Hopelijk gaat niemand naast mij zitten, of nog erger: een praatje maken. Daar zit ik na een stressvolle ochtend echt niet op te wachten. De stilte-coupé zat al vol helaas.”
Anxhela ziet hem en loopt snel door. Misschien is hij wel een belangrijke man. Ik durf niets te vragen.
De verbinding
Anxhela is op zoek naar een gebaar of vluchtig oogcontact dat uitgenodigt om naast iemand te gaan zitten. Maar de meeste mensen in de trein doen gewoon hun eigen ding en vinden het fijn die twee plaatsen voor zichzelf.
In veel treinen of bussen zit iedereen alleen en er wordt weinig gesproken, behalve door de telefoon of met een bekende. Een momentje voor je zelf.
In Nederland is dat normaal, maar in wij-culturen meestal niet. Altijd samen. Alleen zijn wordt maar moeilijk geaccepteerd. Dan is er iets. Waar de een graag op zichzelf is denkt de ander dat die persoon eenzaam is. Die gevoelens liggen ver uit elkaar.
En dat hoeft niet te veranderen natuurlijk. Het is zoals het is. Maar Anxhela moet natuurlijk haar plekje opeisen en ergens gaan zitten. Net als iedereen. Bovendien is niemand onder de indruk hier van een oudere man die zijn tas naast zich op de stoel heeft staan. Ze kan die plek gewoon opeisen, ondanks de lichaamstaal van de man. De mensen aanspreken, dan is het meteen duidelijk. Maar dat is niet de natuurlijke manier en dat het moeite kost voor iemand uit een hiërarchische wij-cultuur.
Dat geldt bijna voor alle wij-culturen. Die zijn altijd hierarchischer dan de onze. Dus als we nadenken over de verschillen tussen de wij- en Nederlandse ik-cultuur dan speelt het feit dat wij in Nederland ook veel meer hechten aan gelijkheid altijd een rol. Dus voelen we ons vrij om de meeste mensen direct aanspreken.
Meer lezen over cultuurdimensies?
Belangrijk om te weten
Deze anekdote is gebaseerd op verhalen die met ons gedeeld zijn. Connect2Us streeft ernaar het dilemma van beide kanten te belichten en niet om mensen te labelen of te suggereren dat de een of de ander zich anders moet gedragen. Wij zien in ons dagelijkse interculturele werk dat bewustwording door de betrokkenen al voldoende is om naar elkaar toe te bewegen zonder je heel anders voor te doen. Connect2Us wil lezers helpen vooroordelen te herkennen en te vermijden. Lees hier over vooroordelen, discriminatie en racisme.
